(Canis lupus)
Pierwotny zasięg geograficzny występowania wilka obejmował całą Europę, północną Afrykę, Azję i Amerykę Północną. Obecnie wilk występuje raczej wyspowo. W Polsce w 2001 roku przeprowadzono inwentaryzację i oszacowano populację na około 500 szt., natomiast w roku 2019 było to już około 2 tys. szt. Obecnie wilki można spotkać na terenie całego kraju. We współczesnym świecie obszary górskie są najkorzystniejszym dla wilków środowiskiem, co ma miejsce np. w Karpatach, będącymi siedliskiem najliczniejszej populacji wilczej w Europie Środkowej.
Wilki żyją w watahach i są terytorialne. Wielkość tych terytoriów zależy od położenia geograficznego i na niżach są większe niż w górach.
Zagęszczenie tego gatunku w Europie wynosi od 2 do 5 osobników na 100 km kwadratowych.
Wilk z wyglądu przypomina owczarka alzackiego. Różni się od niego węższą klatką piersiową i bardziej wydłużonym tułowiem. Oczy są wyraźnie skośne, a ogon jest puszysty i długi (do około 1/3 długości tułowia). U nasady ogona po jego wierzchniej stronie znajduje się gruczoł zapachowy. Umaszczenie jest dosyć zmienne, przeważnie bure. Spód ciała jasny, żółtawy, z pięcioma parami sutek. Formuła zębowa to 3, 1, 4, 2 w górnej szczęce i 3, 1, 4 ,3 w dolnej, co w sumie daje 42 zęby.
Trop wilka przypomina trop dużego psa, jednak jest bardziej owalny, a opuszki środkowych palców są u niego wyżej osadzone w stosunku do opuszek palców zewnętrznych i piety. Wielkość tropu zależy od wieku i płci i wynosi 8-10 cm długości i ok. 8 cm szerokości. Długość kroku w kłusie to ok. 1 m, a w cwale, od 1,5 do 6 m.
W Polsce główne pożywienie wilków składa się na inne większe ssaki np. sarny czy jelenie. Stanowią one od 70 do 85% ich diety, natomiast dziki to od 10 do 20%, rzadko pokarm stanową łosie, zające, gryzonie, ptaki, płazy czy gady. Zapotrzebowanie energetyczne przeciętnego wilka o masie ciała 35 kg, wynosi ok. 13 420 kJ/dzień, co odpowiada 1,74 kg mięsa. Daje to roczną konsumpcję ponad 600 kg na osobnika.
Cieczka wilków przypada na styczeń i luty. Ciąża trwa 63 do 65 dni.
Młode rodzą się w kwietniu i maju. Jest ich od 3 do 8 w miocie. W momencie narodzin ważą od 300 do 500 g. Po 9-15 dni otwierają im się oczy. Laktacja trwa ok. 6 tygodni. Pełną samodzielność osiągają w wieku 2 lat. W trzy miesiące po urodzeniu liczba młodych spada do trzech, a po roku przeważnie zostają dwa osobniki.
Linienie następuje w połowie okresu wiosennego. Jesienią nie ma linienia, tylko wyrasta zimowa okrywa włosowa.
Wilki są aktywne w ciągu dnia, lecz szczyt ich aktywności przypada na brzask i zmierzch. To w tych porach najczęściej pozyskują one pokarm.
W wysokich temperaturach i po posiłku ograniczają aktywność do wypoczynku, zabaw, interakcji socjalnych i odpędzania padlinożerców od resztek zdobyczy.
W okresie wychowu młodych karmiące wadery spędzają z nimi bardzo dużo czasu.
Znacznym zagrożeniem dla wilka są zdziczałe psy, które nie tylko rywalizują z nimi o terytorium i pożywienie, ale również się krzyżują, dając mieszańce. Ogromnym problemem jest również kłusownictwo. Łapią się one w rozstawione na dziki czy zwierzynę płową wnyki, co skutkuje najczęściej ich śmiercią.
Młode wilki mogą padać ofiarą dużych ptaków, jak orły czy puchacze. Dla dorosłych osobników wrogiem jest tylko człowiek.
Spośród pasożytów wewnętrznych u wilków stwierdzono 9 gatunków przywr, 21 – tasiemców, 25 – nicieni, natomiast wśród zewnętrznych aż 11 gatunków to stawonogi. Najgroźniejszymi chorobami wilków są nosówka, artretyzm i wścieklizna.
Ludzie tępią wilki ze względu na ich drapieżnictwo i duże straty w pogłowiu zwierzyny hodowlanej, głównie owiec i bydła. Jednak dużo poważniejsze straty powodują wilki w pogłowiu zwierzyny dzikiej, płowej i czarnej. Mają one wśród drapieżników, najbardziej istotny wpływ, na populację jelenia szlachetnego, istotny również łosia, mniejszy, saren a znikomy względem dzików.
W Polsce wilki są pod ścisła ochroną, ale dopuszcza się odstrzał regulowany na terenach, gdzie ich populacja powoduje duże problemy.
Czy wilki są wszędzie chronione?
Tylko w 9 krajach na 17 w których występują wprowadzona jest ich ścisła ochrona. Zwierzęciem łownym jest w Finlandii i na Słowacji.
Z racji ścisłej ochrony gatunek nie podlega wycenie medalowej.
